Bagheera kiplingi, niewielki pająk z rodziny skakunowatych z Ameryki Środkowej, łamie wszelkie stereotypy na temat pajęczych zwyczajów. Nie tka sieci-pułapek, nie poluje na owady, a jego dieta opiera się głównie na roślinnych przekąskach z akacji. To jedyny znany nauce pająk wegetarianin.
W 2008 roku Christopher Meehan z Uniwersytetu Villanova oraz Eric Olson z Uniwersytetu Brandeis prowadzili badania nad stylem życia i zachowaniem małych pająków Bagheera kiplingi podczas wyprawy do Meksyku. Tam odkryli, że gatunek ten zamieszkuje akacje wspólnie z mrówkami i ma nietypową dietę. Odżywia się prawie wyłącznie ciałkami Belta, czyli końcówkami ich listków. Wyniki swoich obserwacji opublikowali w 2009 roku w czasopiśmie Current Biology.
Badacze podkreślali, że choć Bagheera kiplingi to pająki wegetariańskie, zdobycie pokarmu nie jest dla nich łatwe. Muszą podkradać akacjowe pąki pilnowane przez agresywne mrówki, co wiąże się z dużym ryzykiem. W trakcie badań zaobserwowano 140 przypadków żerowania tych pająków – aż 136 razy sięgały po odżywcze ciałka Belta, rzadziej po nektar. Tylko cztery razy zaobserwowano, jak zjadają larwy mrówek – możliwe, że miało to na celu odstraszenie pobliskich owadów.
To pierwszy na świecie pająk, który „poluje” na rośliny i traktuje je jako główne źródło pożywienia – podkreślają naukowcy.
Hipoteza przejścia na wege
Ciałka Belta, choć bogate w białko i cukier, zawierają niewiele tłuszczu i składają się głównie z błonnika – rodzaju węglowodanów, które są trudne do strawienia. Może to świadczyć o szczególnym przystosowaniu układu pokarmowego Bagheery kiplingi do takiej diety. Jedna z hipotez zakłada, że stała dostępność roślinożernych mrówek oraz związane z ich obecnością korzyści obronne mogły odegrać kluczową rolę w ewolucyjnym przejściu przodków tego pająka z mięsożerności na roślinożerność. Początkowo ciałka Belta były zapewne postrzegane wyłącznie jako pożywienie dla mrówek, jednak któryś z przodków Bagheery kiplingi z czasem zaczął sięgać również po ich pokarm. Z biegiem pokoleń, wraz z przystosowaniami układu trawiennego, dieta ta mogła ulec zmianie na coraz bardziej roślinną.
Odkrycie amerykańskich naukowców było szczególnie zaskakujące, ponieważ wcześniej uważano, że fizjologia pająków uniemożliwia im trawienie stałego pokarmu roślinnego. Zazwyczaj pająki wstrzykują do ciała swojej ofiary enzymy trawienne, które rozkładają ją na płynną masę – dopiero wtedy mogą ją wypić niczym zupę.
Pokojowy skakun
Okazuje się, że Bagheera kiplingi to nie tylko pająk wegetarianin. Naukowcy zaobserwowali również, że nie buduje on sieci łownych. Zamiast tego wykorzystuje swoje zdolności i energię do konstruowania schronień, w których samice opiekują się młodymi. Co ciekawe, w przeciwieństwie do wielu innych gatunków pająków, samice nie pożerają samców po kopulacji. Zamiast tego angażują ich w opiekę nad potomstwem, co stanowi rzadkość w świecie pajęczaków.
Pająki jak z książki
Nazwa rodzaju Bagheera pochodzi od czarnej pantery z Księgi dżungli Rudyarda Kiplinga, a nazwa gatunkowa upamiętnia samego autora. Co ciekawe, na cześć bohaterów tej samej książki nazwano jeszcze trzy inne rodzaje pająków: Akela, Messua i Nagaina. Wszystkie nazwy zostały nadane w 1896 roku przez małżeństwo badaczy George’a i Elizabeth Peckham.
Warto też dodać, że w tamtym czasie opisano jedynie samca Bagheery. Samicę zidentyfikowano dopiero sto lat później dzięki pracy Wayne’a Maddisona.
Przeczytaj także:
